Wieża obserwacyjna – wieża przeznaczona do obserwacji otaczającego ją terenu. Z reguły wieże obserwacyjne są usytuowane w najwyższym punkcie okolicy.
Potocznie wieże obserwacyjne utożsamiane są z wieżami widokowymi jako punktami widokowymi, sztucznie wyniesionymi w terenie w celu umożliwienia obserwacji walorów widokowych i estetycznych terenu. Wieże obserwacyjne mają szerokie zastosowanie i mogą być wykorzystywane do obserwacji:
walorów widokowych i estetycznych przyrody – tzw. wieża widokowa:
panorama krajobrazu (turystyka)
zwierząt (m.in. ornitologia)
granic państwowych i kontroli ruchu granicznego (straż graniczna) – system wież obserwacyjnych (SWO), strażnica
osób pływających i kąpiących się oraz wypoczywających nad wodą – wieża obserwacyjna
przeciwnika i pola walki – wieżowy punkt obserwacyjny
przedpola ochranianego terenu, obiektu lub urządzenia – wieża wartownicza, strażnica
statków powietrznych i kontroli ruchu lotniczego – wieża kontroli lotów
zagrożenia pożarowego lasów – wieże obserwacyjna (punkt obserwacji naziemnej), zobacz budownictwo pożarnicze
żeglugi morskiej oraz utrzymania ruchu i transportu morskiego – wieża stacji kontroli ruchu statków i wieża obserwacji redy
punktów geodezyjnej osnowy poziomej pierwszej i drugiej klasy, sieci triangulacyjnej – wieża triangulacyjnaJako wieże obserwacyjne wykorzystuje się również latarnie morskie, wieże ciśnień, ratuszowe, kościelne, obronne, telekomunikacyjne, w tym telewizyjne itp.
