Samochód ciężarowy, określany też jako „ciężarówka” – pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków. Określenie to obejmuje również samochód ciężarowo-osobowy, przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków i osób w liczbie od 4 do 9 (łącznie z kierowcą). Według danych statystycznych, pod koniec roku 2018 w Polsce zarejestrowanych było 3 758 000 samochodów ciężarowych i ciągników siodłowych.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 27 września 2003 r. w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach, w załączniku nr 4 Klasyfikacja pojazdów – Tabela nr 1 – Rodzaje i podrodzaje pojazdów – przypisuje samochody ciężarowe do kategorii homologacyjnej N1, N2, N3.
Pojazdy kategorii N to pojazdy przeznaczone głównie do przewozu ładunków, dzieli się je na 3 podkategorie:
Kategoria N1: Pojazdy kategorii N o masie maksymalnej nieprzekraczającej 3,5 tony.
Kategoria N2: Pojazdy kategorii N o masie maksymalnej przekraczającej 3,5 tony, ale nieprzekraczającej 12 ton.
Kategoria N3: Pojazdy kategorii N o masie maksymalnej przekraczającej 12 ton.Kategoria pojazdu ustalana jest w procesie homologacji typu pojazdu albo dopuszczenia jednostkowego na podstawie cech pojazdu określonych w załączniku nr 2 Dyrektywy 2007/46/WE. Kategoria pojazdu podana jest w dowodzie rejestracyjnym pojazdu pod literą „J”.
Nie oznacza to jednak, że każdy samochód ciężarowy (ciężarowo-osobowy) musi mieć kategorię N. Przykładowo samochód przeznaczony w mniejszym stopniu do przewozu ładunków, głównie jednak przeznaczony do przewozu osób w liczbie od 4 do 9 (łącznie z kierowcą) będzie samochodem ciężarowym (ciężarowo-osobowym) na podstawie definicji ustawy Prawo o ruchu drogowym, w dowodzie rejestracyjnym będzie jednak miał wpisaną kategorię M oraz przypisany do tej kategorii rodzaj samochodu osobowy (na podstawie w/w rozporządzenia).
Występuje więc rozbieżność pomiędzy definicją ustawową samochodu ciężarowego a kwalifikacją określoną w rozporządzeniu, decydującą jaki rodzaj pojazdu jest wpisany w dowodzie rejestracyjnym.
Samochód ciężarowy może prowadzić osoba posiadająca prawo jazdy kategorii C (w przypadku lekkich samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej od 3,5 do 7,5 tony wystarczy kategoria C1). W przypadku kierowania zespołem pojazdów (samochód ciężarowy wraz z przyczepą lub naczepą) wymagane jest również posiadanie prawa jazdy kategorii E.
Istnieją także definicje podatkowe samochodu osobowego podane w ustawach o podatku dochodowym i w ustawie o podatku akcyzowym. Definicję samochodu osobowego z danej ustawy dotyczącej podatku stosuje się tylko w celu ustalania podatku, którego dotyczy dana ustawa.
W Ameryce Północnej (USA i Kanada), samochód ciężarowy to pojazd o masie dopuszczalnej całkowitej powyżej 26000 funtów, czyli około 11700 kg. Można go prowadzić po uzyskaniu prawa jazdy zwanego z ang.: Commercial Driver License.
