Trofeum, tropajon (gr. τρόπαιον tropaion, łac. tropaeum) – w kulturze hellenistycznej symbol wielkiego zwycięstwa, spełniające również role wotum składanego bogom w podziękowaniu za odniesione zwycięstwo. Trofea umieszczane były w pobliżu pola bitwy – w przypadku bitwy morskiej na najbliższym wybrzeżu. Najczęściej trofeum były zawieszone na wbitym w ziemię słupie lub drzewie zdobycznej broni, zbroi i oznak bojowych pokonanych wojsk, w taki sposób, że widoczna była sylwetka uzbrojonego żołnierza. Rzadziej natomiast miało formę złożonej w stos zdobycznej broni i oznak bojowych. Zawsze umieszczano przy trofeum tablicę inskrypcyjną informującą o bitwie i zawierającą podziękowania dla boga, który dał zwycięstwo. Zniszczenie trofeum lub jego rozkradzenie było uważane za świętokradztwo. Najstarsze udokumentowane trofeum powstało w 520 p.n.e. w świątyni Afai na wyspie Eginie na pamiątkę zwycięstwa Eginetów nad mieszkańcami wyspy Samos.
Zwyczaj ustawiania trofeum (łac. tropaeum) kontynuowany był także w epoce Starożytnego Rzymu, z tą różnicą, że nie ustawiano go na polu bitwy, tylko w stolicy. W późniejszym okresie wykonywane z marmuru lub metalu, przybrało postać pomnika – przykładem może być tropajon Trajana w Adamklissi, wzniesiony po zwycięstwie nad Dakami w 109 roku.
