Banan – jadalny owoc tropikalny, z botanicznego punktu widzenia – jagoda, wytwarzany przez kilka gatunków roślin zielnych z rodzaju banan (Musa) (największe znaczenie użytkowe mają owoce banana zwyczajnego).
Słowo banan pochodzi bądź od arabskiego słowa banan, oznaczającego palec lub z afrykańskiego języka wolof, w którym rośliny te określa się mianem banaana.
Uprawiane są głównie w strefie międzyzwrotnikowej – w Afryce, Ameryce Południowej i Północnej oraz w Azji i krajach Pacyfiku.
Najczęściej banany mają od 10 do 15 cm, największe okazy osiągają do 30 cm. Rosną w groniastych owocostanach. Owoce poszczególnych gatunków różnią takie cechy jak stopień mączystości czy zawartość cukrów, co decyduje o ich zastosowaniu kulinarnym.
Często spotykanym mitem na temat bananów jest twierdzenie, że w końcówkach tych owoców mogą znajdować się lamblie – pasożyty wywołujące lambliozę. Dłuższa końcówka owocu jest pozostałością po szypułce, a krótszy, drugi koniec to pozostałość po szyjce słupka kwiatu. Szypułki bananów łączą się w tzw. „rączki” i „kiście” lub „wiązki” – w takiej postaci skupiającej po kilka owoców odciętych z owocostanu banany trafiają do oferty handlowej. Pojedynczy owoc zwany jest „paluszkiem”, „rączkę” tworzy kilka zrośniętych z sobą owoców, a kilka rączek zrasta się następnie w „wiązkę” liczącą zwykle ok. 20 „paluszków”.
